در مورد منشاء انسان مدرن دو نظریه وجود دارد، طرفداران نظریه‌ی اول که خروج از آفریقا نام دارد باور دارند که اجداد انسانهای کنونی ابتدا در آفریقا پا به زمین گذاشته‌اند و سپس در سراسر جهان پخش شده و جایگزین گونه‌های دیگر از انسان‌ها شده‌اند. اما نظریه‌ی دومی نیز با نام چند ناحیه‌ای وجود دارد که طبق آن اجداد انسانهای کنونی نه در یک مکان جغرافیایی خاص بلکه در سراسر زمین بر اثر تکامل گونه‌های باستانی به وجود آمده‌اند و با گذشت زمان با همسایگان خود آمیخته‌اند که نتیجه‌ی آن به وجود آمدن انسانهای مدرن امروزی است. اگرچه نظریه‌ی خروج از آفریقا قابل قبول‌تر به نظر می‌رسد اما طرفداران نظریه‌ی چند ناحیه‌ای نیز بر عقیده‌ی خود پابرجا هستند.
2. اولین انسان چه کسی بوده است؟
دانشمندان تعداد زیادی از اجساد انسانهای باستانی را یافته‌اند که با بررسی آن‌ها به مسیر تکامل ما بیش از پیش پی می‌برند. آن‌ها به دنبال یافتن قدیمی‌ترین اجداد مستقیم و نزدیکترین خویشاوندان به انسان هستند. یافتن قدیمی ترین اجداد انسانهای کنونی در رسیدن به جواب سؤال‌های اساسی مانند آنکه چه پیشرفتی باعث انسان شدن ما شده است و چرا انسانهای هوشمند کنونی پا به عرصه‌ی حیات گذاشته‌اند، به دانشمندان کمک خواهد کرد.
3. آیا اجداد ما با انسانهای نئاندرتال رابطه‌ی جنسی داشته‌اند؟
آیا نژاد انسانهای کنونی اصیل باقی‌مانده است و جای پسرعموهای منقرض شده‌اش یعنی انسانهای نئاندرتال را گرفته است؟ دانشمندان شواهدی یافته‌اند که نشان می‌دهد انسانهای نئاندرتال منقرض نشده‌اند بلکه ژن‌های آن‌ها با نسل کنونی انسان درهم آمیخته شده است.
4. چرا اجداد انسانهای کنونی در حدود 50 هزار سال پیش، از آفریقا به دیگر نقاط جهان مهاجرت کرده‌اند؟
نسل کنونی انسان‌ها حدود 50?000 سال پیش از آفریقا به سراسر جهان گسترش یافت و به سرعت تمام قاره‌ها بجز قطب جنوب را مستعمره‌ی خویش کرد، حتی انسان توانست به جزایر دورافتاده‌ی اقیانوس آرام نیز راه یابد. تعدادی از دانشمندان عقیده دارند این مهاجرت پس از به وجود آمدن تحولی در مغز انسان به وجود آمده است که به آن امکان استفاده‌ی گستره از زبان و ابزار آلات را داده است اما نظریه‌ی مقبول‌تری نیز وجود داد که می‌گوید انسان قبل از مهاجرت از آفریقا مغز تکامل یافته پیدا کرد و پس از آنکه به آستانه‌ای از نظر میزان جمعیت رسید تصمیم به ترک زادگاه خود گرفت.
5. هابیت چه بوده است؟
کلمه‌ی هابیت نام مستعاری است که به اسکلت انسان کوچک یافته شده در سال 2003 میلادی در جزایر اندونزیایی فلور گفته می‌شود. شاید این اسکلت گونه‌ای تغییر شکل یافته از نسل کنونی انسانهای هوشمند بوده‌است و شاید یک تیره‌ی منقرض شده از شامپانزه‌ها، یافتن منبع به وجود آمدن این گونه می‌تواند به روشن شدن رمز و راز مسیر پر فراز و نشیب تکامل انسان کمک کند.
6. آیا تکامل انسان تسریع شده است؟
شواهد جدید نشان می‌دهد که بشر هنوز نیز در حال تکامل است و سرعت این تکامل بیشتر از 100 برابر سطح تاریخی آن در زمان روی آوردن انسان به کشاورزی است. بعضی از دانشمندان قدرت این شواهد را زیر سؤال می‌برند، به نظر آن‌ها مشخص نیست آیا ژن خاصی مسئول سرعت بخشیدن به این تکامل است و ثمرات آن برای انسان چه بوده است، با این حال اگر سرعت تکامل تسریع شده باشد سؤالی که مطرح است این است که چرا این اتفاق افتاده است؟ ممکن است رژیم غذایی یا بعضی از بیماری‌ها عامل به وجود آمدن این فشار و تسریع تکامل نسل بشر شده باشند.
7. چرا نزدیکترین خویشاوندان انسان منقرض شده‌اند؟
حدود 24 هزار سال پیش گونه‌ی کنونی انسانهای هوشمند تنها انسانهای موجود در جهان نبوده‌اند و خویشاوندان نزدیک ما یعنی انسانهای نئاندرتال هنوز زنده بودند. هابیت یافت شده در اندونزی نیز ممکن است گونه‌ای از انسان هوشمند بوده باشد که تا 12 هزار سال پیش توانسته زنده بماند. اما چرا این گونه‌ها مرده‌اند و ما زنده مانده‌ایم؟ آیا عفونت یا تغییرات آب و هوایی باعث از بین رفتن آن‌ها شده است یا آیا اجداد ما آن‌ها را از بین برده‌اند؟ برای هر کدام از این سناریوها شواهدی وجود دارد، اما هیچ کدام به قطعیت نمی‌رسند.
8. چه اتفاقی برای موها افتاده است؟
بدن انسان نسبت به گونه‌های نزدیک مانند میمون‌ها برهنه به نظر می‌رسد ولی پیشینیان کهن انسان پر مو تر از نسل کنونی بودند. چرا این بی مویی در بدن انسان تکامل یافته است؟ یک نظریه می‌گوید اجداد انسان برای آنکه در دشت‌های گرم آفریقا خنک بمانند موهای خود را از دست داده‌اند و نظریه‌ی دیگر می‌گوید از دست دادن مو به انسان کمک کرد از هجوم انگل‌ها و انتقال بیماری‌ها در امان بمانیم. نظریه‌ی دیگری نیز می‌گوید از دست دادن مو پس از تصمیم اجداد ما برای زندگی در کنار آب‌ها به وجود آمد، اگرچه بسیاری از پستانداران آبزی در اندازه‌ی نزدیک به انسان در
