مجموعه: دنیای ضرب المثل

داستان ضرب المثل کاه بده، کالا بده، یک قاز و نیم بالا بده

کنایه از توقع بیش از حد دیگران از آدمروزی روزگاری، مرد تاجری که معمولاً کالاهایی را در داخل کشور می‌خرید و به خارج از کشور می‌برد و آن طرف مرزها به چند برابر قیمت می‌فروخت. تاجر بعد از چند بار رفت و آمد با یکی از مأموران گمرک دوست شد و هر بار که کالایی را می‌خواست از مرز رد کند رشوه‌ای به مأمور گمرک می‌داد و بدون پرداخت کمترین حق گمرکی به راحتی کالایش را از مرز رد می‌کرد.یکبار که تاجر مانند همیشه کالایی را خریده بود تا از مرز عبور دهد وقتی به گمرک رسید دید دوست عزیزش آنجا نیست. با خود گفت با این مرد هم از در دوستی وارد می‌شوم و هر جور شده کالاهایم را بدون پرداخت حق گمرکی از آنجا رد می‌کنم.مرد تاجر وقتی خوب به گمرک نزدیک شد، از اسبش پیاده شد و طبق برنامه ریزی که کرده بود با روی خوش به طرف مأمور گمرک رفت و گفت:سلام عموجان خسته نباشی. این اسبی که اینجا به درخت بسته شده اسب شما است؟ مأمور گمرک جواب سلامش را داد و گفت: بله آن اسب من هست.مرد تاجر برای اینکه خودش را نشان دهد اسبش را کنار اسب مأمور گمرک بست و مقداری کاه و علوفه که خریده بود جلوی هر دو اسب ریخت و دوباره به طرف مأمور گمرک برگشت.مأمور گمرک گفت: تاجری؟ گفت: نه بابا مسافرم. می‌خواهم به دیدن اقوامم آن طرف مرز بروم این باری هم که می‌بینی سوغات خریدم. کمی توتون و ادویه است، آن وقت به طرف بارش رفت مقداری توتون آورد و به طرف مأمور گرفت و گفت: می‌توانید بپیچید و یک سیگار حسابی بکشید. مأمور گمرک توتون را نگرفت و گفت: معلوم است که مرغوبترین توتون را با خود می‌بری. ممنون خودت سیگار بکش من اهل سیگار نیستم.تاجر اصرار کرد که قربان بردارید خودتان نمی‌کشید به دوستان و عزیزانتان تقدیم کنید. ولی باز مأمور گمرک قبول نکرد و به وارسی کالایی که تاجر قصد عبور آنها را از مرز داشت مشغول شد. مأمور گمرک بعد از بررسی کامل کالا گفت: فکر کنم حدوداً چند خروار باشد. عوارض گمرکی کالای شما بیست تومان می‌شود. یک قاز و نیم تا دو قاز هم باید جریمه پرداخت کنی.تاجر گفت: جریمه! من کالای غیرقانونی حمل نمی‌کنم؟مأمور گفت: بله توتون جزء کالاهای غیرقانونی محسوب نمی‌شود ولی شما به مأمور قانون پیشنهاد رشوه دادید.

هیچ گرانی بی‌حکمت نیست، هیچ ارزانی بی‌علت

مجموعه: دنیای ضرب المثل

داستان ضرب المثل هیچ گرانی بی‌حکمت نیست، هیچ ارزانی بی‌علت

مورد استفاده:
در مورد ارزشمند بودن اجناس به کار می‌رود.
روزی روزگاری، تاجری که دکان بزرگی در بازار داشت دو شاگرد هم سن و سال را در همان سالی که این دکّان را خرید به کار گرفت. تاجر به یکی از شاگردان ماهی پنجاه سکه و به دیگری ماهی دویست و پنجاه سکه دستمزد می‌داد.
شاگردی که کمتر حقوق می‌گرفت بارها و بارها خواسته بود دلیل این تفاوت را با صاحب کارش در میان بگذارد ولی هر بار ترسیده بود صاحبکارش از او دلگیر شود.
در یکی از سفرها که مرد تاجر به همراه شاگردی که حقوق کمتری می‌گرفت بود، تاجر بعد از اینکه معامله‌ی پرسودی را انجام داد خیلی خوشحال شد به همین دلیل به شاگرد پیشنهاد داد تا با هم به قهوه‌خانه شهر بروند و نهار بخورند. بعد به طرف شهر خود حرکت کنند. وقتی نهار را خوردند شاگرد که تا آن موقع صاحب کارش را به این سرحالی ندیده بود جرأت کرد تا سؤالی که همیشه در ذهن خود داشت را بپرسد شاگرد رو کرد به طرف صاحب کارش و گفت: ارباب! شما هر کاری به من می‌گویید، سعی می‌کنم به سرعت و با بهترین کیفیت انجام دهم. ولی نمی‌فهمم، چرا حقوقم خیلی کمتر از همکارم هست.
تاجر لبخندی زد و به او گفت: پسرم طاقت بیاور، همین چند روز آینده دلیلش را به تو ثابت خواهم کرد.
یک هفته از آن مسافرت کوتاه شاگرد و استاد گذشته بود. و شاگرد گمان می‌کرد تاجر قولش را فراموش کرده تا اینکه یک روز که تاجر مشغول حساب و کتاب دفاترش بود و دو شاگرد مشغول بسته بندی سفارشاتی که قرار بود به شهر دیگری بفرستند بودند که ناگهان صدای زنگ‌های شتران کاروانی به گوش رسید. صدای زنگوله‌ی شتر کاروانیان نوید یک کاروان تازه از راه رسیده و خریدوفروش کالا برای صاحب مغازه بود به همین دلیل اول او بود که متوجه نزدیک شدن کاروانیان شد.
صاحب مغازه رو به شاگردانش گفت: امیدوارم کالای خوبی به شهر ما آورده باشند اجناس شهر ما را هم خوب بخرند و به شهر خود ببرند.یکی از شما برود یک سر و گوشی آب بدهد. ببینم یک خبر خوش می‌آورد. شاگردی که حقوق کمتری می‌گرفت برای اینکه شایستگی‌اش را به تاجر نشان دهد، سریع گفت: من می‌روم ببینم چه خبر است؟
چند لحظه‌ای از رفتنش نگذشته بود که دوباره برگشت و گفت: یک کاروان بزرگ است با شترهای زیاد که یکی یک زنگوله بزرگ به گردن شترانش آویخته و صدای دوچندان ایجاد می‌کنند. خیلی عجله داشتند فکر نمی‌کنم اصلاً در شهر ما توقفی داشته باشند.
تاجر همین طور که مشغول حساب و کتاب بود سرش را بالا گرفت رو به شاگردش لبخندی زد و گفت: ممنون! بعد رو کرد به شاگرد دیگری و گفت: تو برو ببین چه خبر هست؟
شاگرد که تا آن موقع مشغول کار بود دست از کار کشید لباسهایش را مرتب کرد اجازه گرفت و از دکّان خارج شد. مدت زیادی از رفتن شاگرد دومی گذشت ولی او برنگشت. شاگرد اولی پیش خود گفت: نمی‌بیند که او برای اینکه از زیر کار دربرود از آن موقع تا حالا در کوچه و گذر مانده و تمام کارها را من تنها انجام دادم. بعد حقوق بیشتر را به او می‌دهد.
خلاصه بعد از چند ساعت شاگرد دوم بازگشت تاجر از او پرسید: چه خبر؟پاسخ داد بله کاروانی بزرگ است با صد و چهل نفر شتر و بیست و پنج رأس قاطر که روی تمام آنها بار بسته شده. حدود دوازده نفر از تجار آن شهر هم همراهشان هست. بارشان پارچه‌ی ساده و مغز بادام و گردو است. مقصدشان شهر دیگری است ولی فکر می‌کنم ما بتوانیم مقداری از کالای آنها را بخریم و میزان زیادی از کالای خودمان را به آنها بفروشیم چون شترهایشان بار زیادی را حمل نمی‌کنند. آنها برای اینکه شب مورد حمله‌ی راهزنان قرار نگیرند عجله داشتند تا هوا روشن است به کاروانسرای بعدی برسند. آنها تعریف ادویه و پشم این شهر را خیلی شنیده بودند. با آنها صحبت کردم و قرار شد فردا صبح نمونه‌ای از کالاهای موردنیازشان را برایشان ببریم تا اگر پسندیدند از ما بخرند. تاجر که با دقت حرف‌های او را گوش می‌کرد، گفت: خیلی خوب، قیمت چی؟ در مورد قیمت ادویه و پشم با آنها صحبت کردی؟
شاگرد گفت: در مورد قیمت با آنها صحبت نکردم. گفتم ارباب می‌آیند در آن مورد صحبت می‌کنند. تاجر گفت: احسنت! این پول را بگیر برای فردا کمی آب و غذا تهیه کن تا فردا با هم به آن کاروانسرا برویم. وقتی شاگرد از دکّان خارج شد، تاجر رو به شاگردی که حقوق کمتری می‌گرفت گفت: حالا فهمیدی چرا حقوق او دو برابر تو است؟

مجموعه: دنیای ضرب المثل

ریشه تاریخی ضرب المثل

حضرت نوح پیامبر خدا بود . عمر زیادی کرد ، و تمام مدت مردم را به خداپرستی دعوت می کرد . اغلب مردمی که در زمان او بودند به دعوت او توجه نکردند و ایمان نیاوردند . نوح که غمگین بود از خدا خواست که آنها را به عذابی سخت گرفتار کند . خداوند به نوح گفت تا کشتی بزرگی بسازد و از هر حیوانی نر و ماده ی آن را جمع کند ، چرا که طوفان شدیدی در راه بود و باران شدیدی می بارید نوح هر چه به مردم گوشزد می کرد ، کسی توجه نمی کرد . در سرزمین نوح ، دریایی نبود .نوح مشغول ساختن کشتی در خشکی شد و مردم هم او را مسخره می کردند . خلاصه روز عذاب فرا رسید و نوح یارانش را سوار کشتی کرد و تمام حیوانها را هم داخل کشتی کرد . باران شدیدتر می شد و طوفان شروع شده بود مردم که فکر می کردند این باران هم مثل باران های معمولیست به خانه های خود رفتند . اما این باران چندین شبانه روز بارید و همه جا را آب گرفت و بیشتر مردم در آب غرق شدند . بعضی ها به روی تپه ها پناه بردند اما فایده ای نداشت . فقط نوح و یارانش و حیواناتی که در کشتی جمع شده بودند نجات پیدا کردند .از آن پس اگر بخواهند که بگویند کسی به خودش مطمئن باشد یا پشتیبان بزرگی داشته باشد و از هیچ چیزی نمی ترسد ، این ضرب المثل را به کار می برند .

مجموعه: دنیای ضرب المثل

داستان ضرب المثل مثل سگ پشیمان است

مورد استفاده:به کسانی گفته می‌شود که به خاطر طمعکاری هستی خود را از دست می‌دهند.روزی روزگاری، سگ تنبل و بیکاری در دهی زندگی می‌کرد. این سگ بیکار همیشه گرسنه بود و هیچ وقت یک وعده‌ی سیر غذا نمی‌خورد، چون باید کسی دلش برای او می‌سوخت تا تکه گوشتی یا استخوانی برایش بیندازد. یا یکی از زن‌های همسایه اضافه‌ی غذای شب گذشته را که می‌خواست دور بریزد جلو سگ می‌گذاشت.بعد از چندین سال سگ از این وضعیت خسته شد. عزمش را جزم کرد و خواست به دنبال کاری برود تا غذای ثابتی داشته باشد. با خود گفت: می‌توانم سگ پلیس شوم؟ نه اگر سگ پلیس شوم شب و نیمه شب ممکنه به مأموریت اعزام شوم و باید از خوابم بزنم، نه این کار را نمی‌توانم انجام بدهم.با خودش گفت یکی از دوستانش سگ نگهبان است. آن سگ از کارش و اوضاع زندگی‌اش خیلی راضی است. تمام شب را بیدار است و کل روز را می‌خوابد. با خود فکر کرد و گفت: نه اینطورم نمی‌شه من شب‌ها را باید بخوابم باید به دنبال کاری باشم که روزها باشد و من شب‌ها را استراحت کنم. در همین افکار بود که یک گله گوسفند را که از ده به چرا می‌رفتند دید. سه سگ هم با چوپان این گله را هدایت می‌کردند.سگ داستان از یکی از سگ‌ها پرسید: کار شما چیه؟ گفت: ما باید مواظب گوسفندها باشیم تا حیوانات درّنده به آنها نزدیک نشوند. صبح تا عصر مراقب این گوسفندها هستیم و شب‌ها را استراحت می کنیم. سگ تنبل که فکر می‌کرد این کار دیگه خواب و خوراک خوبی داره خواست به دنبال این کار رود. ولی این روستا که سگ مواظب گله داشت تصمیم گرفت آن شب را استراحت کند و فردا صبح به راه بیفتد، به روستاهای اطراف سر بزند، تا اگر آنها سگ نگهبان گله ندارند، برای آنها کار کند.آن شب را خوابید، فردا صبح که قصاب محل یک تکه استخوان برایش انداخت آن را نخورد و به دندان گرفت و از روستا خارج شد تا وقتی خیلی گرسنه و خسته شد، آن تکه استخوان را بخورد. وقتی از روستا خارج شد از تپّه بالا رفت تا به پشت آن رسید، کم کم نزدیک رودخانه می‌شد، سگ تشنه بود. به کنار رودخانه رفت تا آب بخورد که ناگهان نگاهی به رودخانه انداخت و دید یک سگ با استخوانی در دهانش در آب است. با خود فکر کرد که اگر آن استخوان را به دست آورم مدت بیشتری می‌توانم سیر بمانم و روستاهای بیشتری را می‌توانم دنبال کار بگردم.با این فکر سگ خود را به داخل رودخانه پرتاب کرد تا استخوان سگ داخل رودخانه را بگیرد. هرچه در آب تلاش کرد و گشت سگی پیدا نکرد. فقط در حین پریدن در آب استخوان خودش از دهانش افتاد و به ته رودخانه رفت و گم شد. در آب درواقع سگی نبود، سگ تنبل که فکر می‌کرد زرنگی کرده عکس خود را در آب دیده بود و با این زرنگی فقط تکه استخوان خودش را از دست داده بود.سگ با این افکار در آب تقلا می‌کرد تا بتواند از آب خارج شود که ناگهان به لبه آبشاری رسید و به پایین آبشار سقوط کرد. سگ بیچاره در حال غرق شدن بود و کسی هم نبود او را نجات دهد. در نهایت سگ با کلی زحمت و تلاش توانست خود را به تکه سنگی که پایین رودخانه بود برساند و خودش را نجات دهد.

درختی را که در غیر فصل بار بدهد ، باید از ریشه درآورد

مجموعه: دنیای ضرب المثل

 ضرب المثل درختی را که در غیر فصل بار بدهد ، باید از ریشه درآورد

درختی را که در غیر فصل بار بدهد ، باید از ریشه درآوردروزی بود روزگاری بود ، زمستان و برف بود . صاحب باغ که از خانه ماندن خسته شده بود با خودش گفت : برم به باغم سری بزنم . به باغش رفت . برف روی زمین نشسته بود باغبان گفت : دو سه ماه دیگر درختانم دوباره به بار می نشیند . ناگهان چشمش به درخت انجیری افتاد که بر شاخه هایش چند تا انجیر روییده بود .باغبان با تعجب گفت:نکند خواب می بینم ؟ این فصل و میوه انجیر ؟ باغبان با خودش گفت : بهتر است میوه ها را به پادشاه هدیه کنم تا جایزه ای به من بدهد . با این فکر به طرف قصر پادشاه راه افتاد . دربانها پرسیدند : با شاه چکار داری ؟ باغبان گفت : آمده ام هدیه مخصوص به شاه تقدیم کنم . شاه از دیدن انجیرها خوشحال شد . دو سه تا انجیر خورد و گفت : از این باغبان در قصر پذیرایی کنید تا برگردم .باغبان فکر کرد که شاه برمی گردد و جایزه ی خوبی به او می دهد موضوع این بود که شاه به شکار می رفت . شکار شاه چند روزی طول کشید وقتی به قصر برگشت دلخور و ناراحت به اتاق خوابش رفت . چون نتوانسته بود شکار کند ، کسی هم جرات نکرد درباره باغبان با او حرفی بزند .چند روز گذشت . صاحب باغ با اعتراض گفت : به شاه بگویید مرا مرخص کند ولی آنها جواب درستی به او ندادند . باغبان صدایش بلند شد . داد و بیداد راه انداخت و خودش را به در و دیوار کوبید . آنها هم ناراحت شدند و او را بعنوان دیوانه به تیمارستان فرستادند صاحب باغ مدتها در تیمارستان ماند دیگر کسی باور نمی کرد که او سالم است و دیوانه نیست .از قضای روزگار یک روز شاه با درباریانش برای بازدید از تیمارستان به آنجا رفت باغبان او را دید و تمام ماجرا را برای شاه تعریف کرد . شاه خندید و گفت : چه سرنوشت بدی داشته ای . حالا دستور می دهم که تو را آزاد کنند . و بعد تو را به خزانه من ببرند و هر چه خواستی بردار باغبان به خزانه جواهرات شاه رفت .مدتی در خزانه گشت و به خزانه دار گفت : آنچه من می خواهم در اینجا نیست . پرسیدند : تو چه می خواهی ؟ باغبان گفت : به دنبال یک تبر تیز و یک جلد قرآن می گردم . خبر به پادشاه رسید . باغبان را صدا کرد و گفت : چرا به جای جواهرات ( تبر و قرآن ) می خواهی !صاحب باغ گفت : تبر را به دلیل این می خواهم که با خود به باغ ببرم و درختی را که بی موقع میوه داد و مرا به این درد و رنج انداخت ببُرم و قرآن را هم به این دلیل که پیش فرزندانم ببرم و آنها را به قرآن قسم بدهم که به طمع مال و دنیا و جایزه به کارهایی مثل کاری که من کردم دست نزنند . از آن به بعد ، به کسی که می خواهد محبت و لطف بی موقع انجام دهد می گویند : درختی را که در غیر فصل بار بدهد باید از ریشه درآورد .

مجموعه: دنیای ضرب المثل

ضرب المثل ریاضت کش بد اقبال پینه دوز جن ها گیرش می آید

یکی بود یکی نبود ، مرد فقیر و بیچاره ای بود که به هر کار دست می زد بد می آورد و موفق نمی شد . مرد بیچاره روز به روز فقیرتر و بدبخت تر می شد و کاری از دستش ساخته نبود . یک روز دوست قدیمی اش به سراغش آمد .

سلام کرد و گفت : چی شده چرا به این حال روز افتادی ؟ مرد گفت : دست روی دلم نگذار بد بیاری روی بد بیاری ، اصلاً شانس ندارم ، نمی دانم چه کنم ؟ دوستش خیلی ناراحت شد فکری کرد و گفت چه طور است مدتی ریاضت کشی کنی (یعنی سختی بکشی) شاید جن ها به کمکت بیایند و گشایشی در کارت شود .

مرد فقیر گفت : منظورت چیست ؟
دوستش گفت : یکی دو هفته باید گوشه گیری کنی و با هیچ کس حرف نزنی و فقط روزی یک مغز بادام و یک لیوان آب بخوری و زجر بکشی تا یکی از جن ها به سراغت بیاید و مشکل تو را حل کند . مرد فقیر حرف دوست خود را گوش کرد و دو سه هفته ای ریاضت کشید . او روز به روز لاغرتر و افسرده تر شد با خود گفت نه خیر مثل اینکه جن ها هم با آدم بدشانسی مثل من کاری ندارند بهتر است به ریاضت کشیدن خودم پایان دهم . بلند شد تا کفشش را بپوشد . چه کفش پاره ای ! با خودش گفت کاش پول داشتم و یک کفش نو می خریدم . یا می رفتم سراغ پینه دوز تا کفشم را تعمیر کند ناگهان موجود عجیبی به خانه اش پرید .

مرد گفت: تو چی هستی ؟
گفت : من جِنّم و حالا در خدمت تو هستم . مرد فقیر با خوشحالی گفت : خوب جناب جن بهتر است به قصر پادشاه بروی و دو سه کیسه طلا و جواهرات برایم بیاوری اما جن ایستاده بود و حرکت نمی کرد مرد فقیر عصبانی شد و گفت چرا دستورم را اجرا نمی کنی ؟

جن گفت : راستش من پینه دوز جن ها هستم و فقط می توانم کفش شما را تعمیر کنم .
مرد با ناراحتی گفت : این هم از شانس بد ماست . ریاضت کش بد اقبال پینه دوز جن ها گیرش می آید .

مجموعه: دنیای ضرب المثل

مورد استفاده: کنایه از برخورد آدم دانا با آدم نادان در روزگاران گذشته، دزدی وارد شهر بزرگی شد، گشتی در بازار شهر زد و فهمید مردم این شهر دادوستد پررونقی دارند و روزانه پول زیادی در بازار ردوبدل می‌شود. دزد تصمیم گرفت شب که همه در حال استراحت هستند و بازار خلوت است با شاه کلیدش قفل یکی از مغازه‌ها را باز کند. به این امید که با این کار پول خوبی می‌تواند به دست آورد. وقتی شب شد و مغازه‌ها یکی بعد از دیگری تعطیل شدند کم کم بازار خلوت شد و دزد توانست دکّانی را زیرنظر بگیرد، پس وسایلش را جمع کرد و نیمه‌های شب به در دکان موردنظرش رفت. دسته کلیدش را درآورد و مشغول امتحان کردن کلیدهایش شد تا ببیند با کدام کلید می‌تواند قفل مغازه را باز کند. ولی هرچه کلیدهایش را امتحان کرد، موفق نشد قفل دکان را باز کند. دزد که با چشم خود دیده بود یکی از خریداران در این مغازه چقدر پول به صاحب مغازه داده و احتمال می‌داد که حداقل مقداری از این پول در دکان مرد بازاری باقی مانده باشد با خود گفت: هر جور شده باید قفل این دکان را باز کنم. او وسایلش را دوباره نگاه کرد و اره‌ی باریکی را دید و تصمیم گرفت با آن اره‌ی نازک آرام آرام قفل را ببرد و در مغازه را باز کند و کارش را شروع کرد. طبقه بالای دکان در بازار اتاقی بود که تعدادی از کارگران بازار آنجا زندگی می‌کردند. کارگران بیچاره که تمام روز را به سختی کار می‌کردند شب‌ها به خواب عمیقی فرو می‌رفتند. نیمه‌های شب یکی از این کارگران صدای آرام و یکنواختی را شنید. سرش را از پنجره بیرون برد و خواب‌آلود نگاهی به محل گذر بازار انداخت و مردی را دید که روی سکوی جلوی دکان نشسته از همان بالا از او پرسید: عمو چه کار می‌کنی؟ دزد که حواسش به گذر بازار بود ولی توقع نداشت از بالای سرش کسی چنین سؤالی از او بپرسد، سرش را بالا گرفت و دید فردی که از او سؤال می‌پرسید: کارگر ساده‌ی بازار است. گفت: هیچی، عموجان اینجا نشسته‌ام یاد بدبختی‌هایم افتاده‌ام و در دل شب دارم تار می‌زنم. کارگر خواب‌آلوده پرسید: تار می‌زنی؟ پس چرا صدای خش خش می‌دهد. دزد جواب داد آن هم از بدبختی من است. از دیشب تا حالا دارم کوکش می‌کنم بلکه تا صبح کوک شود و فردا صدایش درآید. کارگر بیچاره که خسته‌تر از این بود که بخواهد از حرفهای او سردربیاورد. گفت: خوش باش. و رفت تا بخوابد. دزد با خیال راحت کارش را ادامه داد، قفل را برید و توانست خود را به داخل دکّان برساند. او همان طور که نقشه کشیده بود پول زیادی را برداشت و فرار کرد. فردا صبح مرد صاحب مغازه به در مغازه‌اش آمد و خواست تا قفل آن را باز کند ولی در کمال تعجب دید، قفل بریده شده، مرد دکان دار در را باز کرد و وارد مغازه شد. وقتی متوجه شد مقدار زیادی از اموالش را دزد با خود برده شروع کرد به داد و بیداد که ای وای، دزد نامرد دیشب به دکّان من دستبرد زده و دارایی‌هایم را برده. با این سروصدا کارگرانی که در طبقه‌ی بالای دکان خوابیده بودند سراسیمه خود را به پایین رساندند و در کمال ناباوری دیدند که دزد دیشب به دکان این مرد آمده و بیشتر اموالش را با خود برده.
کارگری که شب گذشته خواب‌آلود به دم پنجره آمده بود یادش آمد وقتی مردی را دیده بود که روی سکوی جلوی دکّان نشسته بود و صدای یکنواخت در دل شب به گوش می‌رسید از او پرسید این صدای چیست؟ پاسخ داد: دارم تار می‌زنم الان صدایی ندارد فردا صبح صدایش درمی‌آید.       

مجموعه: دنیای ضرب المثل

داستان ضرب المثل جوینده یابنده بود

آورده اند که … 

در زمان حضرت داوود (ع) مردی فقیر بود که همواره دعا می کرد تا بدون رنج ، خدا به او روزی برساند و او گفت : ای خدا چون من را تنبیل آفریده ای پس خودت رزق و روزی من را برسان من مثل آن درازگوشی هستم که پشتم زخم است و بنابراین نباید بارسنگینی را بر پشت او گذاشت : 

روزیی خواهم به ناگه بی تعب که ندارم من ز کوشش جز طلب

در سالها این دعا را تکرار می کرد و دنبال کار کردن نمی رفت . 

مردم که رفتارش را مشاهده می کردند شروع به تمسخر او نموده گفتند : آیا بدون رنج گنجی بدست خواهد آمد ؟ مردم برای اینکه عیب کار او را بیشتر برایش روشن سازند گفت : به داود پیامبر نگاه کن . او با این که صاحب معجزات بسیار می باشد . با این وجود به کار و کوشش پرداخته است . 

او زره می بافد و روزی و رزق خودش را بدین ترتیب بدست می آورد . 

با همه تمکین ، خدا روزی او کرده باشد بسته اندر جستجو 

بی زره بافی و رنجی روزیش می نباید با همه پیروزیش 

ولی آن مرد ، هم چنان با اصرار بسیار از خداوند روزی بدون زحمت و رنج می طلبید . 

تا که شد در شهر ، معروف و شهیر کو زانبان تهی جوید پنیر 

شد مثل در خام طبعی آن گدا او از این خواهش نمی آمد جدا

اما از آنجا که گفته اند ( جوینده یابنده بود ) دعای او سرانجام به اجابت رسید و حادثه ای رخ داد .

روزی صبح زود مشغول آه و ناله و زاری بود که گاوی دوان دوان آمد و با شاخ خودش چفت در را شکست و وارد خانه شد . 

آن مرد فوراً برخاست و پاهای گاو را بست و گلویش را برید و به سوی قصاب شتافت تا اور ابیابد و پوستش را جدا کند . 

کم نمی کرد از ادعا و ابتهال کرد اجابت مستعان ذوالجلال

گرگران و گرشتابنده بود عاقبت جوینده یابنده بود

   ضرب المثل پیش از چوب غش و ریسه می رود

مجموعه: دنیای ضرب المثل

داستان ضرب المثل پیش از چوب غش و ریسه می رود

روزی بود و روزگاری . در آن روزگار دو نفر مثل سگ و گربه به جان هم افتاده بودند و با هم دعوا می کردند . هیچ کس نمی دانست آنها سر چه موضوعی با هم دعوا می کنند . تا اینکه یک نفر از آنها دیگری را زخمی کرد . مردم ، مرد زورمند را دستگیر کردند تا پیش قاضی ببرند و مرد کتک خورده را آرام کرده و صورتش را با دستمالی بستند . مردم ، مرد زورمند را کشان کشان می بردند .

وقتی عصبانیت او فروکش کرد مرد با خود گفت : دیدی چه بلایی سرخودم آوردم . او طلبش را از من می خواست . حرف بدی که نمی زند !!
یکی از مأموران گفت : وقتی جناب قاضی به حسابت رسید آنوقت آدم می شوی . مأمورها او را به حضور قاضی بردند . قاضی پرسید : چه شده ؟

مرد زورمند شروع به گریه و زاری کرد . بعد هم با ناله گفت جناب قاضی من بی گناهم . زن و دو تا بچه دارم آبرو دارم به من رحم کنید . بعد هم برای اینکه دل قاضی را به رحم آورد با ناله و زاری ادامه داد . پایم درد می کند ، دستم درد می کند .

قاضی فریاد زد : (ساکت) . بعد لبخندی زد و گفت : من که قصد نداشتم تو را به زندان بیاندازم و یا کتکت بزنم . من هنوز نمی دانم که تو را به چه اتهامی اینجا آورده اند ؟ اما تو با این داد و بی داد و آه و ناله ات به من ثابت کردی که هم گناه کاری و هم باید شلاق بخوری و به زندان بروی.
از آن به بعد درباره ی کسی که بخواهد با مظلوم نمایی و گریه و زاری گناهش را بپوشاند می گویند : (پیش از چوب غش و ریسه رفته است)